Uroczyste odsłonięcie ŚCIANY PAMIĘCI- pomnika lapidarium
W Dąbiu odbyło się odsłonięcie pomnika-lapidarium Ściana Pamięci, który stanął przy granicy dawnego cmentarza żydowskiego w Szczecinie-Dąbiu. Pomnik zbudowany jest z fragmentów żydowskich nagrobków odnalezionych w lesie, które pochodzą właśnie z tego cmentarz. Ma on upamiętniać zmarłych żydowskich mieszkańców Dąbia, których rodziny w większości zginęły w obozach zagłady.
W odsłonięciu pomnika wziął udział Prezydent Miasta Szczecina Piotr Krzystek, przedstawiciel Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków p. Paulina Gradkowska, przedstawiciele środowisk żydowskich, ludzie dzięki którym powstał ów pomnik w tym ks. Marian Augustyn z parafii w Dąbiu, przedstawiciele KWP w Szczecinie, Tomasz Wolender - Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie, kierownicy Biura Dokumentacji Zabytków w Szczecinie i Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz służb konserwatorskich.
Powstanie pomnika od początku było inicjatywą policjanta zajmującego się zabytkami w KWP w Szczecinie - nadkom. dr. Marka Łuczaka, prywatnie doktora historii i autora ok. 60 książek o skradzionych zabytkach i historii regionu, który wraz wolontariuszami, w tym szczecińskimi policjantami, prowadził w 2019 roku poszukiwania nagrobków a potem przez 4 lata organizował powstanie pomnika- lapidarium, upamiętniającego zmarłych żydowskich mieszkańców Szczecina-Dąbia.
28 lipca 2020 roku Rada Miasta Szczecin, na wniosek Pomorskiego Towarzystwa Historycznego, którego nadkom. Łuczak jest prezesem, podjęła uchwałę w sprawie utworzenia pomnika upamiętniającego zmarłych żydowskich mieszkańców Dąbia.
Historia związana z powstaniem pomnika sięga XIX wieku, kiedy to w tym miejscu założono cmentarz żydowski. Cmentarz został zdewastowany przez nazistów podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku. Żydowskie rodziny z Dąbia wywieziono i większość z nich zginęła w czasie II wojny światowej m. in w obozach koncentracyjnych i obozach pracy. Po wojnie cmentarz zlikwidowano, a fragmenty nagrobków wyrzucono w lesie w Dąbiu.
Zostały one odnalezione i zabezpieczone przeze nadkom. dr Łuczaka i wolontariuszy w 2019 roku. Policjant opracował wówczas wstępną koncepcję lapidarium w formie pomnika Ściany Pamięci.
W lutym 2020 roku powstała finalna wersja projektu technicznego pomnika, opracowana przez zespół architektów z biura architektonicznego Dedeco w składzie: Piotr Hofman, Krzysztof Ostoja - Hełczyński oraz Grzegorz Gogolin.
Budowę pomnika zrealizowało Przedsiębiorstwo Budowlane „Calbud” Sp. z o. o. Realizacja pomnika-lapidarium Ściana Pamięci została przeprowadzona przy wsparciu Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
nadkom. dr Marek Łuczak/AG
