"Prawa człowieka, a handel ludźmi"
Projekt pn. „Integracja dla bezpieczeństwa-współpraca międzynarodowa w zakresie praw podstawowych” finansowany z Programu „Sprawy wewnętrzne” realizowanego w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021.
Beneficjent: Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie
Partnerzy projektu: Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu, Komenda Wojewódzka Policji w Gorzowie Wlkp., Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie.
Projekt realizowany w okresie od 24 września 2021 r. do 30 kwietnia 2023 r.
Wartość projektu: 791 000 EUR
Współfinansowany na poziomie: 85%
Prawa człowieka , a handel ludźmi.
Prawa człowieka, to zespół praw i wolności, które przysługują każdemu człowiekowi bez względu na rasę, płeć, język, wyznanie, przekonania polityczne, pochodzenie narodowe i społeczne, majątek itp. Prawa człowieka są niezbywalne i nienaruszalne. Postulują one poszanowanie wartości najcenniejszych dla człowieka, takie jak życie, godność, wolność, swobodny rozwój i wiele innych.
Wyrazem respektowania tak rozumianych praw są akty prawne w postaci konstytucji, ustaw, umów międzynarodowych, konwencji, dyrektyw i traktatów organizacji międzynarodowych. Uznaje się je za wartości uniwersalne i równocześnie chroni się je, uznając za cenne dla człowieka i ludzkości. Prawa człowieka mogą być ograniczane tylko w ściśle określonych sytuacjach, definiowanych zwykle w dokumentach międzynarodowych lub konstytucjach państw (np.: ze względu na ochronę określonych wartości albo zagrożenia np. wojnę). Istnieją jednak prawa, które są prawami absolutnymi i nie można ich ograniczyć w żadnym przypadku. Jest to wolność od tortur i wolność od niewolnictwa.
Podstawę prawną dla ochrony praw człowieka stworzyły dwa dokumenty: Karta Narodów Zjednoczonych uchwalona w 1945 r. i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona w 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. W dniu 3 września 1953 r. weszła w życie Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w skrócie nazywana Europejską Konwencją Praw Człowieka. Jest to umowa międzynarodowa, której stronami są wszystkie państwa członkowskie Rady Europy. Wśród nich Polska. Podstawowa działalność Rady Europy dotyczy promowania i umacniania trzech wartości: praw człowieka, demokracji i praworządności w Europie.
Zatem handel ludźmi narusza prawa do wolności przysługujące każdemu człowiekowi na mocy dokumentów międzynarodowych oraz Konstytucji RP. Godzi on w prawo „do decydowania
o sobie, o swoim życiu, o wyborze miejsca pobytu i sposobu postępowania”. Człowiek jest traktowany jak przedmiot posiadający wartość handlową, która wyznacza jego przydatność do celów obranych przez sprawców. Najczęściej jest to eksploatacja seksualna lub ekonomiczna, w tym praca przymusowa, żebractwo, zmuszanie do kradzieży lub popełniania innych przestępstw, przymusowe pobieranie organów, a także nielegalna adopcja, pornografia dziecięca, wykorzystywanie do celów przestępczych oraz wszelkie działania skierowane na wyzysk ludzi, naruszające prawo decydowania o sobie.
Ofiarą może stać się każdy bez względu na wiek, płeć, czy pochodzenie. Środkiem do osiągnięcia przez sprawców celu jest między innymi stosowanie przemocy psychicznej, fizycznej, gróźb oraz różnych form zastraszania.
Ostatnie miesiące – kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej oraz rozpoczęcie działań wojennych przez Rosję na terenie Ukrainy spowodowały intensyfikację działań służb w celu ograniczenia procederu handlu ludźmi. W Polsce odnotowano kilkaset prób przewozu przez teren RP, głównie z Białorusi, ponad 1700 nielegalnych imigrantów. Natomiast sytuacja na granicy polsko-ukraińskiej spowodowała zagrożenia ukierunkowane głównie na dzieci i kobiety uciekające przed wojną.
Osoby zajmujące się procederem handlu ludźmi działają zwykle w zorganizowanych grupach przestępczych, gdzie każdy ma do wykonania określone zadanie. Niełatwo też dotrzeć do pokrzywdzonych, którzy wielokrotnie zastraszani utratą życia ich samych lub osób im bliskich, boją się mówić o tym, co ich spotkało.
Stąd niezmiernie ważnym zadaniem Policji jest prowadzenie monitoringu przestrzegania praw człowieka, podejmowanie skutecznych interwencji wobec sprawców handlu ludźmi, a także pomoc osobom z grup ryzyka, tj. głównie osobom zagrożonych wykluczeniem społecznym
i dyskryminacją, ofiarom przemocy domowej, cudzoziemcom i uchodźcom. Handel ludźmi
w istocie jest zbrodnią godzącą w wolność i godność człowieka, za którą grozi kara pozbawienia wolności na czas od 3 do 15 lat. Karalne jest też przygotowanie do tego przestępstwa.
Szczegółowe cele w zakresie przeciwdziałania temu procederowi i wspierania ofiar określone zostały w Krajowym Planie Działań przeciwko Handlowi Ludźmi na lata 2022-2024 i są one następujące:
- podnoszenie społecznej świadomości nt. zjawiska handlu ludźmi;
- podniesienie standardu wsparcia udzielanego ofiarom handlu ludźmi (w tym małoletnim ofiarom handlu ludźmi);
- poprawa skuteczności działań instytucji odpowiedzialnych za ściganie przestępstwa handlu ludźmi poprzez doskonalenie narzędzi prawnych, struktur oraz wdrażanie najlepszych praktyk;
- podniesienie kwalifikacji przedstawicieli instytucji i organizacji zaangażowanych
w przeciwdziałanie handlowi ludźmi i wsparcie ofiar tego przestępstwa; - pogłębienie wiedzy nt. zjawiska handlu ludźmi i efektywności podejmowanych działań zwłaszcza w kontekście pracy przymusowej;
- wzmocnienie współpracy międzynarodowej.
Zadania przewidziane do realizacji w ramach Krajowego Planu Działań… mają zasięg ogólnokrajowy i są wyznacznikiem w zakresie działań podejmowanych w całej Polsce za pośrednictwem właściwych służb, jednostek oraz organizacji pozarządowych.
Pamiętajmy:
- Każdy ma prawo do wyboru swojego miejsca zamieszkania i swobodnego poruszania się.
- Nikt nie może być zmuszany do pracy i wykonywania usług wbrew własnej woli.
- Każdy ma prawo do obrony swoich praw.
- Przestrzeganie praw człowieka gwarantowane i chronione jest przez państwo.
podinsp. Elżbieta Szatanik
Pełnomocnik Komendanta Wojewódzkiego Policji
W Szczecinie ds. Ochrony Praw Człowieka
