Handel ludźmi na terytorium Polski
Projekt pn. „Integracja dla bezpieczeństwa-współpraca międzynarodowa w zakresie praw podstawowych” finansowany z Programu „Sprawy wewnętrzne” realizowanego w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021.
Beneficjent: Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie
Partnerzy projektu: Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu, Komenda Wojewódzka Policji
w Gorzowie Wlkp., Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie.
Projekt realizowany w okresie od 24 września 2021 r. do 30 kwietnia 2023 r.
Wartość projektu: 791 000 EUR
Współfinansowany na poziomie: 85%
Handel ludźmi na terytorium Polski
Na terytorium Polski mamy do czynienia z werbowaniem Polaków wykorzystywanych za granicą, wykorzystaniem na terenie naszego państwa, ale także z handlem i eksploatacją cudzoziemców.
W tym znaczeniu Polska jest krajem docelowym (lub jednym z krajów docelowych) dla organizatorów tego procederu. Cudzoziemskie ofiary identyfikowane w Polsce najczęściej pochodzą z państw europejskich (Rumunia, Bułgaria, Ukraina), a także z Azji (m.in. z Wietnamu, Republiki Filipin, Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki). Są to zarówno kobiety, jak i mężczyźni, a także dzieci. Cudzoziemskie ofiary handlu ludźmi najczęściej wykorzystywane są przez przestępców do pracy przymusowej, prostytucji lub żebractwa. Sporadycznie dochodzi również do identyfikacji ofiar niewolnictwa domowego i zmuszania do popełniania przestępstw takich jak na przykład kradzieże. Ofiary pracy przymusowej w Polsce najczęściej są rekrutowane w swoich krajach pochodzenia, nierzadko za pośrednictwem lokalnych agencji pośrednictwa pracy, gdzie są wprowadzane w błąd co do warunków pracy, płacy i zakwaterowania. Po przybyciu na miejsce cudzoziemcom odbierane są dokumenty tożsamości, a warunki zakwaterowania i pracy znacznie odbiegają od norm powszechnie przyjętych. Ofiary pracy przymusowej, zwłaszcza te pochodzące z odległych państw azjatyckich, potrzebują pomocy w uregulowaniu statusu pobytu i podjęciu legalnej pracy na terenie Polski. Obywatele państw UE natomiast przeważnie oczekują na szybkie zakończenie czynności procesowych i możliwość zorganizowania im bezpiecznego powrotu do kraju pochodzenia. Tak jak w innych państwach, oprócz pracy przymusowej, handel ludźmi w Polsce przybiera najczęściej formę zmuszania do prostytucji i innych usług seksualnych. Proceder ten dotyczy kobiet i dziewcząt, najczęściej pochodzących z Bułgarii, Rumunii, Ukrainy i sporadycznie z państw afrykańskich. W tym przypadku ofiary także są rekrutowane w swoich krajach pochodzenia i niekiedy są świadome, że w Polsce będą trudniły się prostytucją. Ofiary wykorzystywane do prostytucji to często osoby niewykształcone i silnie uzależnione od sprawców zarówno emocjonalnie, jak i materialnie. Przygotowanie dla nich oferty pomocy jest niezwykle trudne, gdyż oprócz pomocy psychologicznej oraz medycznej kobiety te przede wszystkim wymagają długoterminowego wsparcia w zakresie edukacji, a także pomocy przy ponownej reintegracji społecznej poza środowiskiem przestępczym, w tym zerwania z dotychczasowym funkcjonowaniem w warunkach bycia zmuszonym do prostytucji. Oprócz wyżej wymienionych form handlu ludźmi, zidentyfikowaną formę wykorzystania stanowi żebractwo. Najczęściej proceder ten dotyka obywateli Rumunii. Ofiarami padają zarówno kobiety, mężczyźni, jak i dzieci. Cudzoziemcy są rekrutowani w swoich miejscowościach, w krajach pochodzenia. Rekrutrzy wyszukują osoby z widocznym kalectwem fizycznym, niewykształcone i w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Analogicznie, jak w przypadku wykorzystania do prostytucji, ofiary w niektórych przypadkach są świadome formy zarobkowania w Polsce, nie przewidują jednak stale rosnącego długu oraz przemocy i gróźb, jakie sprawcy stosują wobec nich i ich rodzin.
W przypadku ofiar żebractwa, fakt ich uwolnienia od sprawców i zapewnienia doraźnej pomocy nie stanowi o zapewnieniu im pełnego bezpieczeństwa i ochrony przed rewiktymizacją. Większość z nich wymaga bowiem długofalowej pomocy obliczonej na integrację społeczną i aktywizację na rynku pracy po powrocie do kraju pochodzenia. Ofiary cudzoziemskie, szczególnie pochodzące z Azji, nie zawsze są wykorzystywane na terenie Polski. Nasze państwo stanowi w niektórych przypadkach obszar tranzytowy, zaś docelowym miejscem eksploatacji osób są państwa Europy Zachodniej i Północnej. W takich przypadkach ujawnienie procederu, a w konsekwencji identyfikacja i udzielenie pomocy ofiarom są niezwykle trudne. Według danych MSWiA, Polacy stają się ofiarami handlu ludźmi zarówno w Polsce jak i za granicą.
Opracowała
Ewa Maślana
Koordynator
Zespołu Funduszy Pomocowych KWP w Szczecinie
